Segregacja odpadów PANT: czy to odpowiednik systemu kaucyjnego?

Nie wszystkie plastikowe i aluminiowe opakowania podlegają takim samym procesom recyklingu. Ich segregacja zajmuje dużo czasu i jest kłopotliwa. W Danii znaleźli na to sposób. PANT to opłacalna i skuteczna forma segregacji. Na czym polega? Czy to coś podobnego do polskiego systemu kaucyjnego i butelkomatów? Sprawdźmy.

Skandynawostki: duński PANT, czyli sposób na segregację odpadów

Plastikowe i aluminiowe opakowania mają w Danii przypisaną trójstopniową skalę PANT – oznaczenia A, B, C widoczne są na etykietach i opakowaniach produktów. Odpowiednio do niej naliczany jest dodatek do rachunku w sklepie, w wysokości 1, 2 lub 3 koron. Butelki i opakowania oznaczone PANT-em można później zwrócić do specjalnych maszyn – Flaskeautomat – które generują kupon. Tym zaś można zapłacić w wybranych sklepach lub odebrać za niego gotówkę w kasie.

Powszechną praktyką w Danii jest zostawianie opakowań PANT w widocznych miejscach, by biedniejsi mogli je oddać do automatu i spieniężyć kupony. Na niektórych Flaskeautomatach umieszczany jest również żółty przycisk, dzięki któremu kwota z systemu PANT w całości zostaje przeznaczona na fundację UNICEF. Dania znalazła sposób na ciekawy, niestandardowy sposób segregacji. W Duńczykach dbałość o naturę i środowisko jest głęboko zakorzeniona.

>> To ważne: Dekalog odpowiedzialnego mieszkańca – jak segregować śmieci skutecznie i świadomie

PANT a system kaucyjny w Polsce i butelkomaty: co je łączy?

System kaucyjny, który w naszym kraju zaczął działać od 1 października 2025 roku, służy promocji recyklingu. Podobnie jak duński PANT, zachęca obywateli do ponownego wykorzystywania opakowań poprzez ich recykling. Tak jak za granicą, opakowania oznaczane są specjalnymi symbolami. W Polsce to znak kaucji z wysokością kwoty, jaką otrzyma się za zwrot odpadu.

Kolejną cechą łączącą PANT i system kaucyjny jest sposób zbierania niechcianych opakowań. Podobnie do Danii, w Polsce butelki plastikowe (do 3 l) i szklane (do 1,5 l) oraz metalowe puszki (do 1 l) można zwrócić z pomocą specjalnych automatów (nazywanych butelkomatami lub recyklomatami). Innym punktem zbiórki są m.in. sklepy mające powyżej 200 m².

Co więcej, podobnie jak w systemie PANT, za oddanie butelek i puszek do recyklingu odzyskujemy, w formie kuponu, opłaconą podczas zakupów kaucję.

Zwrot butelek, system kaucyjny i segregacja odpadów: dlaczego to takie ważne?

Niezależnie od tego, czy pochylimy się nad duńskim systemem PANT, czy skupimy się na polskim systemie kaucyjnym, oba rozwiązania niosą za sobą szereg korzyści. Przede wszystkim są to sposoby na:

• ograniczenie zanieczyszczenia środowiska.
• zwiększenie zaangażowania konsumentów w zbieraniu odpadów i ich selekcji.
• zwiększenie znaczenia recyklingu.

System kaucyjny wprowadzony przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska to także metoda na zwiększenie świadomości nt. roli segregacji odpadów i zagrożeń płynących z zanieczyszczenia środowiska.

>> Przeczytajmy: Freeganizm — nowy trend w odżywianiu czy styl życia?

Duński PANT i polski system kaucyjny: posumowanie

• Duński system PANT opiera się na trzystopniowym systemie kaucyjnym. Zwrot odbywa się w automatach Flaskeautomat, a otrzymane kupony można np. wykorzystywać w sklepach lub przekazać na cele charytatywne.
• System kaucyjny w Polsce, który obowiązuje od 1 października 2025 r., obejmuje butelki szklane (do 1,5 l) i plastikowe (do 3 l) oraz metalowe puszki (do 1 l). Opakowania oznaczone są specjalnym symbolem, a ich zwrot i odzyskanie kaucji możliwe jest w specjalnych punktach (np. w butelkomatach).
• Zarówno PANT, jak i system kaucyjny motywują do selekcji odpadów, są zautomatyzowane i pozwalają odzyskać opłatę wniesioną przy zakupie produktu.
• System kaucji uczy odpowiedzialności, wspiera świadomość ekologiczną i pokazuje, że nawet drobny gest, jak zwrot butelki, ma wpływ na planetę.

Źródła:

1. https://www.gov.pl/web/klimat/system-kaucyjny (dostęp: 10.09.2025).