Skandynawska Wielkanoc: zwyczaje i tradycyjne potrawy

Mieszkańcy Skandynawii lubią obchodzić Święta Wielkanocne. To dla nich czas na leniuchowanie w gronie najbliższych oraz wspólne spędzanie wolnego czasu. Możemy zainspirować się ich podejściem do spędzania świąt, a także przenieść tradycyjne smaki kuchni skandynawskiej na polski stół. Sprawdźmy najpierw, jak przebiega skandynawska Wielkanoc. 

Skandynawska Wielkanoc — najważniejsze zwyczaje

Mieszkańcy Skandynawii to w większości wyznawcy protestantyzmu, dlatego skandynawska Wielkanoc to połączenie:

• tradycji chrześcijańskich,
• dawnych zwyczajów.

W Norwegii obchody Wielkanocy rozpoczynają się w Wielki Czwartek. W Wielki Piątek w telewizji nie zobaczymy reklam komercyjnych, natomiast pojawia się niekomercyjne pasmo reklamowe. W Wielką Sobotę wiele osób nie idzie do pracy lub szkoły, a dzieci dostają czekoladowe jajka w prezencie. Natomiast w niedzielę przychodzi czas na uroczyste śniadanie, podczas którego główną potrawą są jajka.

A jak wyglądają obchody Wielkanocy w Szwecji? Jeden z najbardziej charakterystycznych obrzędów ma miejsce w Wielki Czwartek. Wtedy dziewczynki przebrane za czarownice, wędrują od domu do domu i zbierają słodycze – påskägg. To otwierane jajka, wypełnione łakociami, w tym m.in.:

• landrynkami,
• czekoladkami,
• suszonymi owocami.

Tradycja ta nosi nazwę påskkärring i jest kultywowana od wieków.

Po złożeniu życzeń w niedzielę wielkanocną, mieszkańcy Skandynawii zasiadają przy suto zastawionym stole lub wyruszają na szaleństwo na śnieżnych stokach – jedno z ostatnich w sezonie.

Skandynawska Wielkanoc – popularne potrawy świąteczne

Święta Wielkanocne w Szwecji nie mogłyby obyć się bez tradycyjnych potraw. Popularnymi skandynawskimi potrawami świątecznymi są:

• pieczona jagnięcina z ziemniakami au gratin (zapieczonymi ze śmietaną i serem) i warzywami,
• Janssons frestelse ( tzw. pokusa pana Janssona), czyli ziemniaczana zapiekanka ze szprotkami, śmietaną, białym pieprzem i cebulą.

Na tradycyjnym skandynawskim stole wielkanocnym nie może także zabraknąć potraw z ryb, w szczególności:

• śledzi z otrębami,
• śledzi na słodko z goździkami,
• solonych łososiowych grzbietów,
• suszonych ryb.

Nietuzinkową potrawą, którą przyrządza się na Święta Wielkanocne w Szwecji, jest smörgåstårta, czyli tort kanapkowy. To rodzaj kilkuwarstwowej kanapki przełożonej:

• kremową pastą z jajek,
• majonezem lub sosem aioli,
• wędlinami,
• wędzonym łososiem,
• kawiorem,
• krabami,
• serami,
• pomidorami,
• oliwkami,
• ogórkami.

Szwedzi modyfikują listę dodatków według własnych preferencji. Smörgåstårta podają na zimno i kroją go jak tort.

Pomysł na skandynawski akcent na polskim wielkanocnym stole

Czy na naszym stole wielkanocnym mogą pojawić się smakołyki skandynawskie? Oczywiście, doskonale sprawdzi się gubbröra, czyli szwedzka sałatka. Przyrządza się ją z:

• jajek ugotowanych na twardo,
• filetów z sardeli (ewentualnie sardynek lub śledzi),
• koperku,
• pietruszki,
• szczypiorku.

Szwedzi dodają do niej również ugotowane ziemniaki i kawior. Sałatkę podaje się z chlebem żytnim, na zimno lub na ciepło (w wersji przysmażonej na patelni).

Skandynawska Wielkanoc – wielkanocne chlebki, łakocie i napoje

Co jeszcze możemy powiedzieć o zwyczajach wielkanocnych w Szwecji i Norwegii? Otóż wspomnijmy o kilku najbardziej charakterystycznych dodatkach do potraw, wypiekach, łakociach i napojach.

Zgodnie z jednym z norweskich zwyczajów, do większości potraw dodaje się rzeżuchę. Z kolei w Szwecji niemal do wszystkiego podawany jest knäckebröd, czyli chrupkie pieczywo z otrębami w kształcie okrągłych kromek, oraz dobrej jakości ser.

Kolejnym interesującym produktem jest typowo skandynawskie, świąteczne pieczywo, czyli vörtbröd. W czasie świąt wielkanocnych vörtbröd pieczony jest w foremce w kształcie gołębia, a dziób ptaka dekoruje się migdałem.

Innym świątecznym skandynawskim pieczywem są bułeczki semla. Wypieka się je z mąki pszennej z dodatkiem kminku i podaje się na talerzu z bitą śmietaną lub zalane gorącym mlekiem.

A co ze słodyczami skandynawskimi, które królują na stole w czasie świąt? Obowiązkową pozycją w menu są:

• tort marcepanowy, zwany prinsesstårta (tort księżniczki) – to szwedzkie ciasto pieczone z okazji świąt i innych ważnych uroczystości. Wielkanocna prinsesstårta ma kolor zielony lub żółty. Składa się z biszkoptu przełożonego dżemem malinowym, bitą śmietaną i kremem waniliowym. Całość jest otulana dużym kawałkiem plastycznej masy marcepanowej.
• påskägg, czyli duże, najczęściej plastikowe jaja wypełnione łakociami.

Dopełnieniem świątecznej celebracji będą skandynawskie napoje. Najpopularniejsze to:

• brännvin – to rodzaj likieru o aromacie cynamonowo-cytrusowym,
• must, który w wielkanocnym wydaniu nazywany jest påskmust – to napój bezalkoholowy, w smaku zbliżony do ciemnego piwa.

Wśród skandynawskich słodkości nie brakuje tych wykonanych własnoręcznie. Na liście łakoci znajdują się:

• słodkie marcepanowe jajeczka z nadzieniem orzechowym,
• trufle,
• karmelki.

Na stołach cały czas leżą również pomarańcze i czekolada – najczęściej w postaci pralin z różnymi nadzieniami.

>> Pamiętajmy jednak, że posiłek zawsze smakuje lepiej w eleganckim i stylowym wnętrzu, dlatego polecamy kilka inspiracji dotyczących stylu skandynawskiego: Naturalnie stylowo

Skandynawska Wielkanoc jako inspiracja dla obchodów świąt w Polsce

W okresie Świąt Wielkanocnych w Polsce dbamy o wystrój naszego domu i chcemy stworzyć odpowiedni świąteczny klimat. Dlatego na Zajączka wkładamy wiosenne kwiaty do wazonu, przygotowujemy pisanki, a także wręczamy dzieciom smakołyki.

Obchody Wielkanocy w Norwegii i Szwecji różnią się nieco od polskich – warto się nimi zainspirować. Przyrządźmy na przykład jedną z tradycyjnych potraw skandynawskich z jaj lub śledzi. W ten sposób nadamy naszej tradycji świątecznej wyjątkowego sznytu i niebanalnego wymiaru.