W najnowszym rankingu najbardziej zielonych miast na świecie – przeprowadzonym przez HUGSI – w pierwszej trójce znalazły się holenderskie miejscowości Renkum, Putten i De Bilt. Polski Kraków uplasował się na 29 miejscu[1]. Ranking HUGSI jest punktem odniesienia dla licznych organizacji ekologicznych, a także swego rodzaju inspiracją dla wielu branż – w tym dla architektów i deweloperów. Idea Green City zyskuje bowiem na popularności. Na czym polega i jak powinno wyglądać zielone miasto? Na co wpływa zieleń miejska i dlaczego to tak istotna kwestia?

Idea Green City. O co chodzi koncepcją zielonych miast?

Koncepcja miasta ogrodu i zielonego miasta pojawiła się już w 1898 roku, a jej pomysłodawcą był Ebenezer Howard – autor książki Garden Cities of Tomorrow. Według założeń idei Green City, miasta powinny charakteryzować się możliwie rozproszoną zabudową i wysokim procentowym udziałem zieleni. Howard stworzył nawet gotowe projekty miast na planie koła, które miały w pełni realizować jego założenia.

Opracowane materiały okazały się dobrą inspiracją dla projektantów osiedli, urbanistów i architektów z całego świata. W oparciu o koncepcję miasta ogrodu rozwijały się nawet polskie miejscowości, takie jak Milanówek, Komorów i Podkowa Leśna, które zlokalizowane są na obrzeżach Warszawy.

Osiedle Jaśminowy Mokotów

Dlaczego idea zielonych miast jest tak istotna?

Współcześnie wdrażanie idei zielonego miasta jest jeszcze bardziej konieczne. Choć według przytaczanego już raportu HUGSI zieleń zajmuje 57% powierzchni Krakowa[1], a na jednego mieszkańca Warszawy przypadają 4 rosnące w mieście drzewa[2], to w wielu miejscowościach można dostrzec deficyt terenów zielonych, zwłaszcza drzewostanu. Wpływa to negatywnie zarówno na kwestie środowiskowe, jak i na te związane z codziennym komfortem mieszkańców.

Tereny zielone w miastach są bardzo ważnym elementem zrównoważonego rozwoju, dlatego też powinny stanowić możliwie wysoki procent całkowitej powierzchni miejscowości. Istotne jest jednak nie tylko dążenie do zwiększania powierzchni obszarów zielonych, ale też ich odpowiednie planowanie, by były dostępne dla mieszkańców każdej dzielnicy.

To może Cię zainteresować: Miejskie wyspy ciepła i koncept miast-ogrodów

Jaka jest rola zieleni miejskiej w koncepcji miast ogrodów?

Tereny zielone w miastach odgrywają niezwykle istotną rolę zarówno dla mieszkańców, jak i środowiska. Dlaczego? Przede wszystkim ze względu na to, że miejska zieleń:

• Reguluje temperaturę. Latem zapewnia cień i redukuje zjawisko miejskich wysp ciepła, a zimą izoluje od niskich temperatur.
• Umożliwia relaks na świeżym powietrzu. Tereny zielone oferują przestrzeń do rekreacji i wypoczynku dla mieszkańców, są również atrakcyjne dla turystów.
• Oddziałuje na miejski mikroklimat. Zieleń miejska tłumi hałas, poprawia poziom infiltracji wód opadowych, a także wpływa korzystnie na jakość powietrza.

Bez zieleni w mieście trudno wyobrazić sobie dobre warunki do życia – zarówno dla ludzi, jak i dla zwierząt. Szczególnie cenione są starodrzewy, parki i zieleń osiedlowa, ale też trawniki, łąki kwietne i każda inna przestrzeń biologicznie czynna. Zupełnie inaczej postrzega się dziś nawet zielone, zarośnięte nieużytki – dawniej starano się je porządkować, dziś coraz częściej pozostawia się te przestrzenie naturze.

Zielone budownictwo, czyli koncepcja miasta ogrodu w praktyce

Jednym z ważnych elementów współczesnej wersji idei Green City jest zielone budownictwo, które z roku na rok zyskuje na popularności. Jego założeniem jest odpowiednie projektowanie nowych zabudowań, a także stosowanie materiałów ekologicznych, rozwiązań energooszczędnych i energii odnawialnej.

Jak projektowane są współczesne zielone miasta?

By odpowiedzieć na to pytanie, za przykład posłużą osiedla Skanska, które są projektowane zgodnie z założeniami zielonego budownictwa. To oznacza, że:

• Tereny pod nowe inwestycje są dobierane w oparciu o kwestie środowiskowe. Nasze osiedla powstają w zielonym otoczeniu, w pobliżu parków i terenów rekreacyjnych.
• Przed rozpoczęciem inwestycji przeprowadzamy dokładną inwentaryzację terenu. Uwzględnia ona istniejącą zieleń. Pozwala to zachować jej jak największą część, a także odpowiednio dobrać nowe nasadzenia, by zachować bioróżnorodność i optymalne warunki siedliskowe dla okolicznych zwierząt.
• Do budowy osiedli stosujemy wysokiej jakości materiały. W tym również te ekologiczne i certyfikowane. Nasze osiedla wyposażane są w rozwiązania energooszczędne, wykorzystujące deszczówkę oraz energię odnawialną.

Tereny wokół osiedli Skanska projektujemy tak, by tworzyć dla mieszkańców – i nie tylko – wspólne przestrzenie zielone. Przykładem może być Park Enklawa – powstały przy inwestycji Jaśminowy Mokotów. Jest to ogólnodostępny park o powierzchni prawie 8,5 tys. m². Przy jego realizacji pracowali specjaliści z dziedziny ekologii, ornitologii, czy dendrologii. Zadbaliśmy o różnorodność gatunków roślin, wydzieliliśmy również obszary stanowiące naturalne schronienia dla zwierząt.

Park Enklawa

Zielone miasta to nie utopijna wizja, ale trend, który przybiera na sile. Wpływa on korzystnie na środowisko, a także na jakość życia mieszkańców. Jeśli będzie wciąż zyskiwał na popularności, istnieje spora szansa, że w przyszłości będziemy mogli pochwalić się najbardziej zielonymi miastami w Polsce.

Sprawdź też:

>> Certyfikowane osiedla – ekologiczne życie w każdym wymiarze

>> Nowoczesne osiedla – oaza biologicznej różnorodności

[1] Są to dane z 27.09.2023; informacje oparto na podstawie: https://www.hugsi.green/ranking/ (dostęp: 27.09.2023).

[2] Wynik otrzymano, dzieląc liczbę drzew w Warszawie (tj. 7 121 197) przez aktualną liczbę mieszkańców stolicy (tj. 1 861 975); informacje oparto na podstawie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Warszawa oraz https://zzw.waw.pl/2021/02/26/miliony-warszawskich-drzew-na-jednej-mapie/ (dostęp: 27.09.2023)